حسین امانت:
در این مقاله قصد داریم در مورد داستان زندگی و بیوگرافی معماری صحبت کنیم که نخستین طراحی‌اش شاید معروف‌ترین ساختمان معماری معاصر باشد؛
«برجی سفید رنگ در یکی از بزرگترین میدان‌های ایران که اکنون به یکی از معروف‌ترین نمادهای تهران تبدیل شده است.»
حسین امانت که اکنون از او به عنوان معمار نماد تهران یاد می کند.
بیوگرافی:
حسین امانت متولد سال ۱۳۲۱ شمسی در تهران است. خانواده پدری‌اش اهل کاشان و خانواده مادری اش نیمه همدانی نیمه کاشانی بودند. او در ابتدا به رشته فیزیک اتمی علاقه‌مند بود اما به توصیه پدرش، رشته مکانیک دانشکده فنی دانشگاه تهران را انتخاب کرد. رشته خشک که با روحیات او سازگار نبود اما بر حسب اتفاق رابطه صمیمی با دانشجویان معماری آن زمان مانند هوشنگ سیحون برقرار کرد. در اواسط دهه ۴۰ و بعد از فارغ التحصیلی قصد داشت برای ادامه تحصیل به خارج از کشور (آمریکا) مهاجرت کند اما با آگهی مسابقه طرح ساختمان شهیاد مواجه شد و به قصد شرکت در آن و به کمک چند تن از دوستانش شروع به طراحی در استودیو کوچک خانه پدری‌اش کرد. حسین امانت خود در این باره می گوید:« من در حال تامین مقدمات رفتن به آمریکا برای ادامه تحصیل بودم که با آگهی طراحی ساختمان برج آزادی مواجه شدم.»
حسین امانت همیشه از علاقه خاص‌اش در به بناهای تاریخی صحبت میکرد و به تاریخ ایران علاقه داشت و در دوران دانشجویی‌اش به شهرهای مختلف ایران سفر می کرد تا با بناها و تاریخ ایران و معماران ایرانی بیشتر آشنا شود.
طراحی برج آزادی، اولین کار حرفه‌ای حسین امانت بود و دستیابی به آن غیرممکن به نظر میرسید ولی طرح او از میان ۲۱ طرح دیگر برگزیده شد و توانست در سن جوانی خود را به معماری با مقیاس جهانی تبدیل کند. به گفته‌ی خود او، این بنا یک ساختمان ساده نبود؛ بلکه بازتاب و بیانگر هنر و فرهنگی است که او از کودکی تا آن زمان در قلبش نگه داشته بود و بایستی اکنون در برج آزادی ظاهر می‌شد.
سبک آثار و معماری حسین امانت:
حسین امانت در آثار خود، سبک‌های متفاوتی را به کار برده بود و نمیتوان گفت که سبک خاصی را دنبال میکرده ولی با توجه به علاقه وی به تاریخ و تمدن ایران، بیشتر سبک کلاسیک، معماری اسلامی، مدرن و غیره. او همیشه سعی داشته تا اصول و هندسه‌ی معماری ایرانی را حتی در ساختمان‌های مدرن خود نیز به کار ببرد. (نیم نگاهی به معماری سنتی ایرانی در قالبی مدرن).
با این حال، امانت در معماری ایران داری سبک است و به گفته‌ی خود او بیشتر به نوع بنا، کاربرد آن و محلی که بنا قرار خواهد گرفت، توجه میکرد. حسین امانت معماری‌ست که در تمام سبک‌های معماری چیره‌دست است اما انتخاب سبک را به عهده مقتضای مکانی محل ساخت بنا می‌گذارد و این وجه تمایز او با سایر معماران است.
به نظر میرسد امانت در پروژه‌هایی که به سبک معماری کلاسیک یونان طراحی کرده است بیش از آن که دغدغه پیاده کردن دیدگاه‌های معمارانه خود را داشته باشد، بار محیط طبیعی و شرایط جغرافیایی را بر دوش خود احساس می کرده است. حسین امانت جایزه‌های مهمی رو بابت طراحی‌های منحصر به فردش دریافت کرده و در کنفرانس‌‌های آموزشی و همچنین فرهنگی زیادی سخنرانی کرده است.
زیبایی، آسایش و رفاه:
به عقیده‌ی حسین امانت، در جهان کنونی سرعت زندگی امروز به نسبت دهه‌های قبل بسیار بالا رفته است و دیگر زمانی برای توجه به جزییات باقی نمانده و بیشتر مردم به دنبال آسایش و رفاه هستند. معماران نیز باید به این مسائل دقت کرده و از این ۲ عامل (آسایش و رفاه) در طرح‌های خود استفاده کنند.
به عقیده‌ی او، زیبایی نیز جزو جدانشدنیه طرح‌هاست و باید به آن توجه ویژه نمود.
معماری برج آزادی: (معروف‌ترین اثر حسین امانت)
میدان برج آزادی مجموعه‌ای از ساختمان یادبود، فضای سبز وسط میدان، فضای سبز حاشیه و مسیرهای عبور خودرو و عابر پیاده است. در ابتدا میدان آزادی به عنوان فضای تشریفاتی و به منظور استقبال از مهمانان عالی رتبه‌ی خارجی طراحی و ساخته شده بود ولی به مرور زمان به عنوان نماد شهر تهران در ذهن هر ایرانی و خارجی جا گرفت.
طرح امانت برای برج آزادی برگرفته از معماری پیش و پس از اسلام بود. به این معنی که او از قوس طاق کسری که عظمت ایران باستان را بیان میکرد، برای میانه بنای برج آزادی الهام گرفته بود همچنین از کاشی کاری‌های مسجد اسلامی نیز استفاده کرده بود.
طرح حسین امانت برای برج آزادی بسیار پیچیده بود و اجرای آن پیچیده تر. بنا شد از متریال سنگ سفید مرمر برای نما استفاده شود. قابل ذکر است که از این متریال پیش از این استفاده نشده بود. این برج در تاریخ ۲۴ مهر ۱۳۵۷ در حالیکه حسین امانت فقط ۲۵ سال داشت، افتتاح شد و بعد از آن به عنوان نماد تهران در داخل و خارج از ایران برگزیده شد.
در طراحی برج آزادی، همونطور که قبلا ذکر شد، قوس میانی برج آزادی از قوس طاق کسرا الهام گرفته شده‌است اما تفاوت‌هایی نیز وجود دارد. قوس برج آزادی به نسبت قوس طاق کسرا بازتر است. اما قوس دوم یک قوس اسلامی است زیرا شکسته تر است و نمایانگر فرهنگ ایرانی بعد از اسلام می‌باشد و قرارگیری این دو قوس در بنا به شکل هنرمندانه از زبردستی معمار است.
برج آزادی روی چهار مربع جا گرفته است و پایه‌ها روی قطر مربع‌ها میباشند. فضای سبز میدان با پوشش گیاهی به صورت چهار تپه‌ی سرسبز بر اساس باغ‌سازی ایرانی طراحی شده است. هندسه‌ی پلان در چشم اندازی که از بالای برج قابل مشاهده است، براساس نقوش فرم زیر گنبد مسجد شیخ لطف الله است و فرم آبنماهای داخل میدان با الگوبرداری از آبنماهای باغ فین کاشان طراحی شده است.
بعد از طراحی برج آزادی، مسیر پیشرفت برای حسین امانت هموارتر شد و روز به روز پروژه‌های بیشتری به او پیشنهاد می شد از جمله طراحی قسمت هایی از دانشگاه صنعتی شریف، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران و ساختمان میراث فرهنگی و…
آثار معاصر حسین امانت:
آثار امانت را بیشتر به دلیل پیوند معماری کلاسیک غربی با روح معماری شرقی می شناسند. بعدها او با گسترش فعالیت‌هایش در خارج از کشور به موفقیت‌های زیادی نیز دست یافت و پروژه‌های او توانست موفقیت‌های بیشتری را برای او به ارمغان بیاورد. از کارهای معاصر او میتوان به ساختمان «کتابخانه مرکزی دانشگاه شهر سینکچوان چین» اشاره کرد که نمایی شبیه به صفحات کتاب دارد. یا بنای سفارت ایران در شهر پکن که متمایزترین سفارتخانه ناحیه دیپلماتیک در پکن است. علاوه بر آن ساخت چندین مجتمع آپارتمانی در کالیفرنیا و بلوک شهری با دو برج مسکونی در سندیگو کالیفرنیا را نیز میتوان نام برد.
آثار شاخص حسین امانت:
- ساختمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران
- شهرک تفریحی دریا کنار
- دانشکده مدیریت دانشکده تهران
- موزه‌ی زیرزمینی برج آزادی
- ساختمان ابن‌سینا در دانشگاه صنعتی شریف
- کتابخانه مرکزی دانشگاه سیچوآن پکن، چین
- ساختمان مرکزی رادیو تلویزیون پکن چین
- مقر بیت العدل اعظم در حیفا اسرائیل
- ساختمان سفارت ایران در پکن (ساختمانی کاملا مدرن)
- ساختمان مسکونی Legacy
- ساختمان مسکونی Bayside
سخنان معروف:
- میتوان از هرجایی چیزهایی آموخت، اما آنچه از تجربه معماری ایران به دست می‌آید واقعاً ژرف و عمیق است.
- ما میتوانیم از میراث غنی ایران استفاده کرده و کاری کنیم که مانند کارهای دیگر جهان نیست.
- سیحون اولین معماری بود که به معماری سنتی ایران رجوع کرد.
مطلب پیشنهادی: زندگینامه و آثار هوشنگ سیحون
جوایز و افتخارت:
- جایزه یک عمر فعالیت و خدمت به هنر معماری ایران از طرف کمیته برگزار کننده جنبش بزرگ دانشنامه ایرانیکا
- ۲۰۰۱ جایزه ی موسسه بتن آمریکا
- ۱۹۹۵ برتری در طراحی ساختمان ، سنگ مرمر از مسابقات یونان
- ۱۹۸۵ جایزه ی تاکر برای تعالی معماری
- ۱۹۷۵ مدال سلطنتی پهلوی برای طراحی
- ۱۹۷۱ مدال هنر – وزارت معارف ایران