معماری نئوکلاسیک:
معماری سبک نئوکلاسیک از نیمه دوم قرن هجدهم شروع شد و تا نیمه دوم قرن نوزدهم میلادی ادامه داشت. بعد از بی‌توجهی‌ها و انتقاداتی که در اوایل قرن بیستم نسبت به معماری مدرن صورت گرفت، خصوصا بعد از نمایشگاهی در لندن به نام نابودی خانه‌های حومه شهر در سال ۱۹۷۵، سبک نئوکلاسیک مجددا به صورت یک سبک مهم که میتواند پاسخگوی نیازهای جامعه باشد، مطرح شد.
در طی قرون ۱۸ و ۱۹ میلادی، معماری نئوکلاسیک ( به معنای کلاسیک جدید) مهم‌ترین سبک در غرب بود.
اگر بخواهیم این سبک را در یک جمله تعریف کنیم،می‌توان گفت:« ساختمان نئوکلاسیک پوسته‌ای کلاسیک بر روی امکانات مدرن است.». پیشوند «نئو» به معنای جدید است. فکر کنم تا الان تونسته باشید معنای کلمه‌ی نئوکلاسیک رو حدس بزنید.
در بین دو جنگ اول و دوم جهانی در قرن بیستم، رهبران حکومت‌های دیکتاتوری در غرب همچون هیتلر، استالین و موسولینی طرفدار شکوه و عظمت معماری نئوکلاسیک بودند.
تعریف سبک نئوکلاسیک :
در واقع نئوکلاسیسم، نوعی جنبش بود و امروزه مفهوم گسترده‌تری پیدا کرده و به معماری هم راه پیدا کرده‌است. از نظر معماران سبک نئوکلاسیک، شهرهای انسان‌مدار سنتی در قرن بیستم، یعنی جنگ و مدرنیسم، از بین رفته‌اند و به جای آن شهرهای امروزی شکل گرفته‌اند که سنخیتی با خصوصیات و روحیات انسان امروزی ندارد.
در دکوراسیون داخلی نیز از سبک معماری نئوکلاسیک استفاده میشود. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه دکوراسیون داخلی نئوکلاسیک میتوانید به لینک زیر سر بزنید.
ویژگی‌های سبک نئوکلاسیک:
۱. مقیاس گسترده
۲. پلان‌های متقارن
۳. سادگی فرم
۴. ساخته شده برای دستیابی به کمال کلاسیک (از یونانی‌ها و رومی ها)
۵. ظاهر نامرتب (حداقل دکوراسیون )
۶. سقف‌ها مسطح و اغلب گنبدی هستند.
۷. پشتیبانی از ستون‌های بلند ( دوریک یا یونانی )
۸. باغ های اطراف ساختمان‌ها از الگوهای هندسی پیروی میکنند.
۹. ساخته شده در ۱۸۰۰
۱۰. به کارگیری مصالح سنتی مانند چوب، آجر و سنگ .
تفاوت معماری سبک نئوکلاسیک و پست مدرن:
معماران نئوکلاسیک همچون معماران پست مدرن به گذشته توجه دارند؛ ولی یک اختلاف عمده بین این دو دیدگاه وجود دارد.
معماری پست مدرن در پی هویت انسان است و تاریخ هر قوم و ملتی از نظر آنها به عنوان بخشی از هویت آن تلقی می شود و معماری هر قومی را در معماری آن منطقه نمایش می‌دهند. اما این نمایش به صورت تقلید نیست بلکه هر آنچه که مربوط به هویت یک ملت است، در ساختمان‌های پست مدرن براساس شرایط زمانی و مکانی به صورت جدید و امروزی شده ظاهر می شود. لذا دست معماران پست مدرن در تغییر دادن تناسبات رنگ ها و عملکردهای نمادهای تاریخی بازتر است
ولی معماران نئوکلاسیک معتقدند که نظم های کلاسیک، الهاماتی آسمانی و مقدس هستند. لذا تغییر دادن آنها صحیح نیست. آنها دلیل جاودانگی معماری کلاسیک را در پایبندی به همین اصل می دانند.
«کوینلن تری» در این باره می گوید که چرا مصالح قدیمی صدها سال عمر میکنند اما مصالح جدید با توجه به پیشرفت روزافزون فناوری، چنین نیستند و یا چرا ساختمان‌های قدیمی مطبوع‌تر و دلپذیرتر هستند ولی ساختمان‌های جدید با توجه به پیشرفت‌های روانشناسی از این قائله عقب ماندند؟ و با درنظرگرفتن اینکه امروزه ما در جامعه‌ای مصرف‌گرا زندگی میکنیم و از منابع زمین به طور نامحدود استفاده میکنیم و همواره ضایعات برجای می گذاریم، با نگاهی اجمالی به این نتیجه دست پیدا میکنیم که شیوه‌ی ساخت ساختمان‌های سنتی نه تنها از نظر زیست اقلیمی صحیح‌تر می‌باشند، برای اینکه از مصالح طبیعی به جای مصالح مصنوعی استفاده میکنند، بلکه این مصالح با روح و روان انسان‌ها نیز سازگارترند.
از نظر معماران نئوکلاسیک، سبک پست مدرن یک مد است. زیرا در این سبک، اصول جاودانه معماری کلاسیک با طبع و نظر زمینی تغییر داده شده است .
تفاوت سبک نئوکلاسیک و سبک مدرن:
معماران نئوکلاسیک، سبک مدرن را قابل قبول نمی دانند، چنان‌که کوینلن تری گفته:«مدرنیسم پرهیز از هر روشی است که کارکرد داشته باشد.» لذا معماران نئوکلاسیک، معماری گذشته و خصوصاً معماری کلاسیک را منبع الهام خود می‌دانند؛ اما باید توجه کنیم که در داخل این فرم‌های تاریخی، تمام امکانات رفاهی یک انسان امروزی تدارک دیده شده است.
لئون کریر،معمار اهل لوکزامبورگ، از دیگر معماران مهم این سبک است. به گفته:«نئوکلاسیک گزینه‌ای در مقابل مدرنیسم نیست، بلکه در تضاد با مدرنیسم و در مقابل جامعه مصرف گرایی است که آن را حمایت میکند.»
او روش ها و مصالحی که نماد مدرنیسم است مانند استاندارد کردن، پیش ساختگی، فولاد، بتن و شیشه را به عنوان نشانه‌های تصنعی از یک حکم جزمی فراگیر می‌داند که هنوز سعی میکند انحصاری باشد و هر آنچه که مطابق آن نیست را حذف کند.
آثار معروف سبک نئوکلاسیک:
۱. میدان پاترنوستر در شمال کلیسای تاریخی سنت پال: (۱۹۹۰) در مرکز شهر لندن واقع شده است. در طرح جان سیمسون و توماس بیبی برای بازسازی این منطقه اداری ـ تجاری نمادهای شاخص سبک نئوکلاسیک مورد استفاده قرار گرفته است.
۲. پایتخت حکومت نازی‌ها:(۱۹۴۰ ـ ۱۹۳۷) آدولف هیتلر و معمار حکومتش به نام آلبرت سیپر طرح عظیم خود برای پایتخت عظیم نازی‌ها را به سبک نئوکلاسیک طراحی کردند. محور اصلی طرح پس از عبور از طاق نصرت، به تالار بزرگ با گنجایش ۱۸۰۰۰۰ نفر که برای بزرگداشت ایده‌ها و دستاوردهای نازی‌ها و برگزاری سخنرانی‌های هیتلر بود، ختم میشد. با آغاز جنگ جهانی دوم، این طرح هیچ‌گاه به مرحله‌ی اجرا نرسید.
معماری نئوکلاسیک در کجا رایج بود؟
ایتالیا یکی از مراکز اصلی معماری نئوکلاسیک بود و معماران کلیدی آن لوئیجی وانویتلی و فردیناندو فوگا بودند. در همین حال در فرانسه نیز کلود نیکلاس لدوکس معمار برجسته نئوکلاسیک بود. فراتر از این دو کشور، این سبک در سراسر اروپا مورد توجه بسیاری قرار گرفت. سنت پترزبورگ، شهری با تعداد قابل توجهی از ساختمان‌های نئوکلاسیک، نمونه خوبی برای اثبات پرطرفدار بودن این سبک است.
انگلستان، کشوری که سبک‌های باروک و روکوکو هرگز تأثیر زیادی در آن نداشتند، به طراحی نئوکلاسیک روی آوردند. بانک انگلستان سر جان سوان در لندن نمونه بارز این موضوع است.
در همین حال، این سبک در آمریکای لاتین و جاهای دیگر نیز تأثیر بیشتری داشت.در ایالات متحده، برخی آثار مهم از جمله کاخ سفید، ساختمان کنگره آمریکا از بهترین نمونه‌های سبک نئوکلاسیک است. در مورد این کشور، در این دوره، شباهت‌های بین ایالات متحده آمریکا به عنوان یک کشور جوان در حال رشد و ظهور امپراتوری روم، شور و شوق زیادی را برای این سبک ایجاد کرد.
سبک معماری نئوکلاسیک در ایران:
سبک معماری نئوکلاسیک در ایران به لطف معمارانی چون نیشر و آندره گدار رواج پیدا کرد. اما معماران ایرانی ساکن اروپا و یا دانش‌آموختگان در کشورهای اروپایی نیز بعد از ورود به ایران، از سبک معمارای نئوکلاسیک در آثار خود استفاده کردند. اما تفاوت سبک معماری نئوکلاسیک در ایران با بقیه‌ی کشورها در این بود که در طرح معماران ایرانی، الهاماتی از معماری ایران باستان نیز به چشم میخورد. برای مثال در کاخ شهربانی (سال ۱۳۱۵ در مرکز شهر تهران برای اداره شهربانی تهران ساخته شده بود.) شاهد سر ستون‌هایی با نماد جانوران اساطیری و تندیس‌های الهام گرفته از معماری دوران هخامنشی هستیم. این ساختمان ۲۱ هزار مترمربع زیربنا داشته و دارای ۳ طبقه می باشد. در فضای درونی این ساختمان از گچبری و آینه کاری استفاده شده است. سنگ نبشته‌های این ساختمان نیز با الهام از معماری دوران هخامنشی از تخت جمشید الهام گرفته شده است و البته پلکان‌های دوطرف این نما نیز یادآور کاخ آپادانا می باشد.
در مجموع هنرمندان سبک نئوکلاسیک باور به بازگشت به دوره‌های هنری گذشته داشتند، برای مثال این دسته از معماران در ایران سعی داشتند که با الگوبرداری از شکل ساختمان ها در گذشته، شکوه ایران را بازسازی کنند. ساختمان شهربانی نمونه‌ای از تخت جمشید و کاخ پارسه می باشد.